مراقبت‌های بعد از زایمان نقش بسیار مهمی در سلامت مادر و نوزاد ایفا می کند. این دوره ، که چند هفته پس از تولد نوزاد ادامه دارد ، نیازمند توجه ویژه به جسم و روان مادر است. در این زمان ، بدن مادر به تدریج به وضعیت قبل از بارداری باز می گردد ، و باید مراقبت‌هایی انجام شود تا از مشکلاتی مانند خونریزی زیاد ، عفونت ها یا اختلالات روانی جلوگیری شود. تغذیه مناسب ، استراحت کافی و مشاوره های پزشکی برای رسیدگی به مشکلات جسمی و روحی از جمله این مراقبت ها هستند. همچنین ، نوزاد نیز به مراقبت های ویژه ای نیاز دارد که شامل تغذیه صحیح ، نظافت و معاینه های پزشکی است. پیگیری به موقع مشکلات سلامتی و مشاوره با پزشک متخصص برای انجام این مراقبت ها بسیار ضروری است تا سلامت هر دو ، مادر و نوزاد ، تضمین شود.
افسردگی بعد از زایمان
پس از تولد کودک اتفاقات مهمی در ساختار جسم و روح مادر رخ می دهد. حال مادر به منظور ورود به زندگی جدید که تفاوت های زیادی با زندگی پیشین او داشته و مسئولیت های زیادی را با خود به همراه دارد ، در مراقبت های بعد از زایمان مادر اول از همه می بایست به سلامت جسمی و روانی خود بها دهد. زمانی که به این موضوع اهمیت داده شود ، ما با کمترین میزان افسردگی مواجه خواهیم شد. این موضوع ارتباطی با نوع زایمان ( زایمان سزارین یا زایمان طبیعی ) ندارد .
درمان افسردگی بعد از زایمان
گاهی اوقات پزشکان با احساس غم و اندوه در زنان مواجه می شوند. ولی در صورتی که مراقبت های لازم صورت پذیرد ، در طی 8-6 هفته پس از زایمان مادر به حالت طبیعی بر می گردد. زیرا علت این موضوع تغییرات هورمونی قبل و بعد از زایمان می باشد. در این دوران پزشک متخصص زنان توصیه به دارو نمی کند. دوره نقاهت پس از زایمان تا 6 هفته به طول می انجامد و مادران در این دوران می بایست صبور و آرام باشند و به توصیه پزشکان توجه نمایند.
استراحت بعد از زایمان
پس از زایمان طبیعی و در صورت نداشتن زخم باز، مادران می بایست فعالیت های بدنی خود را آغاز نمایند. اکثر افراد براین باورند که پس از زایمان و در دوران بارداری خانم ها باید استراحت مطلق داشته و در تخت خواب بمانند. در صورتیکه تحرک داشتن از الزامات رفتاری هر فردی است. علت این توصیه تغییرات هورمونی در زمان بارداری و به دنبال آن گشاد شدن رگ ها و عروق به خصوص در ناحیه پاها می باشد. این گشاد شدن عروق منجر به لخته شدن خون در شریان های فرد می گردد و با استراحت بیش از حد و ساکن بودن این احتمال بیشتر می شود. حتی این امکان وجود دارد که لخته ها از جای خود حرکت کرده و به سمت اندام های حیاتی بدن همچون مغز و قلب بروند. به منظور پیشگیری از این خطرات خانم هایی که به تازگی زایمان کرده اند می بایست حرکت خود را از نرمش پا و دست و حرکت آرام آن ها به صورت دورانی آغاز نمایند.
بهداشت بعد از زایمان
پس از زایمان طبیعی و سزارین ، بانوان باید به حفظ بهداشت فردی اهمیت ویژه ای دهند. در زایمان سزارین و برخی زایمان های طبیعی ، پزشک اقدام به زدن بخیه می کند. در برخی زایمان های طبیعی بخیه به انتهای ناحیه تناسلی زده می شود. هر نوع بخیه ای که پس از جراحی نیاز به مراقبت های ویژه ای دارد. زیرا در صورت عدم رسیدگی مناسب منجر به عفونت های شدیدی خواهد شد. به این منظور در مراقبت های بعد از زایمان تعویض به موقع لباس زیر، استحمام با آب و مواد ضدعفونی کننده ملایم (به هیچ عنوان از بتادین به طور مستقیم استفاده نگردد) ، تعویض به موقع پد بهداشتی و خشک نگه داشتن ناحیه تناسلی توصیه می گردد.
طرز نشستن بعد از زایمان طبیعی
بعد از زایمان طبیعی ، رعایت مراقبت های بعد از زایمان اهمیت زیادی دارد تا به تسریع بهبود بدن کمک کرده و از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری شود. یکی از نکات مهم در این دوره ، نحوه نشستن است. در ابتدا ، بهتر است از نشستن به صورت مستقیم و فشار آوردن زیاد به ناحیه تناسلی خودداری کنید. برای این منظور ، می توانید از بالش های مخصوص نشستن یا حلقه های ضد فشار استفاده کنید که فشار را از ناحیه تناسلی کاهش می دهد و به بهبود سریع تر کمک می کند.
همچنین ، در مراحل اولیه پس از زایمان ، به جای نشستن بر روی سطوح سخت ، از نشستن روی تخت یا سطح نرم تر استفاده کنید. این روش می تواند از بروز درد و التهاب در ناحیه واژن جلوگیری کند. همچنین توصیه می شود برای کاهش درد و تسریع روند بهبودی ، هر زمان که امکان پذیر است ، از تغییر موقعیت بدنی خود و استراحت کافی بهره ببرید.رمراقبت های بعد از زایمان شامل مراقبت از ناحیه پرینه ، استراحت مناسب و توجه به تغذیه است تا بدن شما بتواند هر چه سریع تر به حالت طبیعی خود بازگردد و شما از بروز عوارض جلوگیری کنید.
مقایسه مراقبت های بعد از زایمان طبیعی و سزارین
| مورد | مراقبت‌های بعد از زایمان طبیعی | مراقبت‌های بعد از زایمان سزارین |
|---|---|---|
| استراحت | استراحت کافی برای بهبودی ناحیه پرینه و کاهش درد. | استراحت برای بهبودی محل بخیه‌های جراحی و کاهش درد ناشی از جراحی شکم. |
| تحرک و فعالیت بدنی | فعالیت بدنی سبک مانند پیاده‌روی کوتاه برای کمک به بهبود. | تحرک باید به تدریج آغاز شود و از انجام فعالیت‌های سنگین اجتناب شود. |
| تغذیه | تغذیه مناسب و متعادل به خصوص مصرف مایعات کافی برای بهبود وضعیت بدن. | تغذیه سالم و مصرف مایعات برای تسریع بهبودی و جلوگیری از یبوست. |
| مراقبت از بخیه‌ها | تمیز نگه داشتن ناحیه بخیه و جلوگیری از عفونت. | مراقبت از بخیه‌های شکم و جلوگیری از عفونت محل جراحی. |
| فعالیت جنسی | اجتناب از رابطه جنسی تا زمانی که پزشک تأیید کند. | حداقل 6 هفته اجتناب از رابطه جنسی تا بهبودی کامل شکم. |
| آرامش روانی | حمایت عاطفی برای مقابله با تغییرات روحی و جسمی. | پشتیبانی روانی برای مواجهه با چالش‌های دوران بهبودی جراحی. |
کارهای ممنوع بعد از زایمان
بعد از زایمان ، بدن نیاز به زمان برای بهبودی دارد و رعایت برخی نکات و اجتناب از فعالیت های خاص ، می تواند به تسریع فرآیند بهبودی کمک کند. برخی از کارهای ممنوع بعد از زایمان عبارتند از:
- فعالیت های شدید فیزیکی : در مراقبت های بعد از زایمان ، تا زمانی که پزشک اجازه نداده است ، از انجام ورزش های سنگین یا فعالیت های شدید فیزیکی خودداری کنید. این فعالیت ها می توانند فشار زیادی به بدن وارد کنند و روند بهبودی را به تأخیر بیندازند.
- برخاستن سریع از تخت : پس از زایمان ، به ویژه در روزهای اول ، نباید فوراً از تخت برخاست و به صورت ناگهانی حرکت کرد. این کار می تواند باعث افت فشار خون یا درد در ناحیه پرینه شود.
- استفاده از تامپون : در ماه های اول بعد از زایمان ، بهتر است از تامپون استفاده نکرده و از پدهای مخصوص دوران پس از زایمان استفاده کنید. استفاده از تامپون می تواند خطر عفونت را افزایش دهد.
- رابطه جنسی زودهنگام : توصیه می شود تا 6 هفته بعد از زایمان از برقراری رابطه جنسی خودداری کنید تا بدن شما به طور کامل بهبود یابد و از عفونت های احتمالی جلوگیری شود.
- استحمام داغ : اجتناب از استفاده از وان داغ یا دوش آب داغ در روزهای اولیه بعد از زایمان مهم است ، چرا که می تواند باعث عفونت یا افزایش خونریزی شود.
رعایت این نکات به تسریع روند بهبودی شما کمک کرده و از مشکلات احتمالی جلوگیری می کند.
مراقبت از بخیه ها بعد از زایمان
مراقبت از بخیه ها بعد از زایمان بسیار اهمیت دارد تا از عفونت و بروز مشکلات دیگر جلوگیری شود. در ابتدا ، باید ناحیه بخیه ها را روزانه با آب و صابون ملایم شستشو دهید و سپس با حوله تمیز خشک کنید. از استفاده از محصولات معطر یا شیمیایی برای شستشو خودداری کنید. در روزهای اول پس از زایمان ، بهتر است ناحیه بخیه را با پانسمان تمیز پوشانده تا از آلودگی محافظت شود. همچنین ، از پدهای بهداشتی مخصوص دوران پس از زایمان برای جلوگیری از تماس بخیه ها با رطوبت و آلودگی استفاده کنید.
یکی از نکات مهم دیگر در مراقبت های بعد از زایمان ، عدم دستکاری بخیه ها است. لمس یا خاراندن ناحیه بخیه ها می تواند باعث ورود باکتری ها و ایجاد عفونت شود. همچنین ، تا زمانی که بخیه ها به طور کامل بهبود نیافته اند ، بهتر است از انجام فعالیت های سنگین خودداری کنید تا فشار اضافی به ناحیه بخیه ها وارد نشود. اگر علائمی مانند قرمزی، تورم ، ترشح یا درد شدید در ناحیه بخیه ها مشاهده کردید ، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید ، چرا که این علائم می توانند نشان دهنده عفونت باشند.
رعایت این نکات به بهبود سریع تر کمک کرده و از بروز مشکلات جدی جلوگیری می کند.
