پاره شده کیسه آب جنین

در طول بارداری، جنین توسط یک کیسه (کیسه آب) احاطه شده است که توسط دو غشاء محصور شده و پر از مایع آمنیوتیک است. مایع آمنیوتیک چندین نقش مهم در دوران بارداری ایفا می کند:

• محافظت از جنین در برابر آسیب های خارجی و عفونت
• اجازه دادن به حرکت جنین
• نگهداری جنین در یک محیط دمای ثابت
• دفع ادرار از جنین

پارگی غشاهای اطراف کیسه مایع آمنیوتیک منجر به از دست دادن مایع آمنیوتیک از واژن می شود.

کیسه آب از چه موادی تشکیل شده است؟

مایع آمنیوتیک مایعی شفاف و شفاف است که اساساً از آب تشکیل شده است، نسبتاً بی بو، اما با ترکیبی بسیار پیچیده:

• آب و الکترولیت (۹۹٪)
• گلوکز
• لیپیدها
• پروتئین ها
• سلول های اپیتلیال

حجم مایع آمنیوتیک در دوران بارداری

حجم مایع آمنیوتیک در دوران بارداری متفاوت است:

• ۲۰ میلی لیتر در هفته هفتم
• ۶۰۰ میلی لیتر در هفته بیست و پنجم
• ۱۰۰۰ میلی لیتر بین ۳۰ تا ۳۴ هفته
• ۸۰۰ میلی لیتر در ترم بارداری
• از حدود ماه پنجم، جنین مایع آمنیوتیک را با سرعت حدود ۴۰۰ میلی لیتر در روز می بلعد که نیاز به تجدید فیزیولوژیکی مایع آمنیوتیک دارد. در نهایت، تقریباً هر سه ساعت یکبار تجدید می شود.

در برخی موارد، نوزادان با آب های سالم به دنیا می آیند. گاهی اوقات تیم پزشکی برای تسریع زایمان کیسه آب را به طور مصنوعی می شکند (آمنیوتومی).

پارگی کیسه و از دست دادن آب

از دست دادن آب مربوط به جریان مایع آمنیوتیک از طریق واژن، به دنبال ترک یا پارگی در غشای اطراف کیسه آب است.

در صورت ایجاد شکاف، مایع آمنیوتیک به مقدار کم به بیرون نشت می کند، در حالی که در صورت پارگی، مقدار مایع می تواند زیاد باشد. تشخیص شکاف سخت‌تر است، زیرا می‌توان آن را با ترشحات واژن که در پایان بارداری فراوان است، اشتباه گرفت. در صورت شک، آزمایش‌های خاص می‌توانند با قطعیت از دست دادن مایع آمنیوتیک را شناسایی کنند.

زایمان بعد از پاره شدن کیسه آب

هنگامی که کیسه آب در پایان بارداری پاره می شود، ۵۰ درصد زنان در عرض ۵ ساعت و ۹۵ درصد در عرض ۲۸ ساعت زایمان می کنند.

پارگی غشاها در ترم منجر به از دست دادن ناگهانی آب با حجم نسبتاً زیاد (تا ۵۰۰ میلی لیتر) می شود. مایع آمنیوتیک تا زمان تولد نوزاد به جریان خود ادامه می دهد، زیرا مکانیسم های فیزیولوژیکی تجدید مایع آمنیوتیک ادامه دارد.

پاره شدن کیسه آب شرایطی است که نیاز به مراجعه سریع به زایشگاه دارد. جنین در واقع در معرض خطر عفونت قرار دارد. اگر در مورد پاره شدن شک دارید، آزمایش نیترازین می تواند از دست دادن مایع آمنیوتیک را تأیید کند.

پاره شدن کیسه آب اغلب باعث شروع زایمان می شود یا اگر از قبل شروع شده باشد زایمان را تسریع می کند. اگر پاره شدن کیسه آب خود به خود منجر به شروع زایمان نشود، تیم پزشکی عموماً در عرض ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از پاره شدن کیسه آب، القاء را انتخاب می کنند. درمان آنتی بیوتیکی نیز ممکن است برای جلوگیری از عفونت تجویز شود.

پارگی زودرس غشاها قبل از زایمان

وقتی کیسه آب قبل از پایان بارداری (قبل از هفته ۳۷ آمنوره) می شکند یا ترک می خورد، از دست دادن آب مشکل مضاعفی ایجاد می کند:

• جنین در معرض خطر عفونی قرار دارد.
• جنین در خطر زایمان زودرس است.

از دست دادن آب قبل از هفته ۳۷ آمنوره نیاز به بستری فوری مادر برای نظارت و مدیریت دارد. به طور متوسط، زمان بین استراحت آب و تحویل از ۱۰ تا ۲۱ روز متغیر است. در ۳ تا ۱۳ درصد موارد، از دست دادن آب متوقف می شود و حجم مایع آمنیوتیک در طول بستری به حالت عادی باز می گردد.

علل پارگی زودرس غشاها

مکانیسم دقیق پارگی غشاهای کیسه آب تا به امروز ناشناخته مانده است. به طور کلی پارگی کیسه آب به ۲ علت است:

• ضعیف شدن غشاها
• افزایش وزن رحم که فشارهای وارده بر کیسه آب را افزایش می دهد.

به نظر می رسد عوامل خطر متفاوتی در پارگی زودرس کیسه آب دخیل باشند:

• عفونت ها: دستگاه ادراری، مقاربتی، برخی عفونت های واژن و…
• عوامل تغذیه ای، سیگار کشیدن، اعتیاد به الکل یا قرار گرفتن مکرر در معرض مواد سمی
• بیماری اهلرز-دانلوس (بیماری ارثی بافت همبند)
• پلی هیدرآمنیوس (اتساع غیر طبیعی کیسه آب)
• جفت سرراهی (ورود تحتانی جفت)
• چاقی یا برعکس، وزن بسیار کم قبل از بارداری
• کانیزاسیون (برداشتن بخشی از دهانه رحم برای تعیین علت ناهنجاری پوشش داخلی رحم)
• ناتوانی دهانه رحم (باز شدن غیر طبیعی دهانه رحم)
• سابقه پارگی زودرس غشاها (میزان عود ۱۶ تا ۳۰ درصد)

عواقب پارگی زودرس غشاها

پارگی زودرس غشاها جنین را در معرض دو نوع خطر اصلی قرار می دهد:

• خطرات عفونی

عفونت مادر می تواند علت از دست دادن آب باشد. اما از دست دادن آب به نوبه خود خطر عفونت را هم برای مادر و هم برای جنین به دنبال دارد. چندین باکتری می توانند پس از پارگی زودرس غشاها باعث عفونت شوند که استرپتوکوک B شایع ترین باکتری است.

• خطرات مربوط به نارس بودن

از دست دادن آب اغلب باعث زایمان در ساعات یا روزهای بعد می شود. اگر کیسه آب قبل از زایمان پاره شود، بنابراین خطر نارس بودن وجود دارد.

سایر عوارض ممکن است با پارگی زودرس غشاها همراه باشد، اما آنها سیستماتیک نیستند:

• افتادگی بند ناف (نزول بند ناف قبل از جنین در هنگام زایمان) می تواند در این زمینه رخ دهد.
• ظاهر بریچ که در صورت دور بودن مدت بارداری رایج است، ممکن است نیاز به سزارین داشته باشد.

الیگوآمنیوس طولانی مدت (کمبود مایع آمنیوتیک) یکی از عوامل پیش آگهی ضعیف است، به ویژه زمانی که پارگی قبل از هفته ۲۸ آمنوره رخ دهد. الیگوآمنیوس زودرس و طولانی مدت مسئول عوارض برای جنین است:

• بدشکلی های جنین (پاها، مفاصل)
• آرتروگریپوز (سفتی مفاصل)
• کرانیوستنوز (تغییر شکل جمجمه)
• سندرم پاتر (فقدان کامل کلیه ها)
• رشد ناکافی قفسه سینه همراه با هیپوپلازی ریوی (رشد ناکافی ریه ها).