دیابت بارداری یا GDM شرایطی است که در آن، برای اولین بار قند خون مادر در طول بارداری بالا می رود. دیابت بارداری در 5/4 تا 6 درصد مادران به وجود می آید که معمولا در هفته های 24 تا 28 بارداری خود را نشان می دهد. قابل ذکر است که عدم تحمل گلوکز به دلیل تغییرات هورمونی در خانم های باردار ایجاد می شود و به طور طبیعی قند خون بالایی دارند ولی به اندازه ای نیست که بشود آن را دیابت نامید. دیابت بارداری یکی از عوامل ایجاد حاملگی پرخطر است که در ادامه توضیحات مناسب درباره آن را از زبان دکتر نگین حدادی، متخصص زنان و زایمان و فلوشیپ حاملگی پرخطر بخوانید.
دیابت بارداری چیست؟
دیابت بارداری درجه ای از عدم تحمل گلوکز است که شروع آن در بارداری می باشد. این تعریف مختص این موضوع است که برای درمان از انسولین استفاده شده یا نه یا دیابت بعد از بارداری ادامه دارد یا خیر؟ ممکن است که این عدم تحمل به گلوکز قبل از حاملگی وجود داشته باشد. افرادی که دیابت حاملگی برای آنان تشخیص داده می شود باید شش هفته یا بیشتر بعد از زایمان تحت بررسی و مراقبت جهت کنترل این بیماری قرار گیرند.
به مجموعه اختلالات متابولیکی و اندوکرینی که حاملگی را عارضه دار می کنند، دیابت بارداری گفته می شود. این مشکل نیاز به مراقبت دقیق دارد تا زمانی که بهبود وضعیت مادر و جنین حاصل شده و منجر به نتایج مطلوب بارداری گردد. دیابت ملیتوس به عنوان شایع ترین بیماری اندوکرین همراه با بارداری است. مراقبت موثر از فردی که مبتلا به اختلالات اندوکرینی و متابولیکی است و نوزاد وی یک موضوع بحث برانگیز است. گرچه این مراقبت ها نیازمندی های خاص مرتبط با این بیماری ها هستند ولی فردی که مبتلا به اختلالات متابولیکی و اندوکرینی است، نیازمندی ها و نگرانی های مرتبط با یک حاملگی طبیعی را تجربه می کند. هدف اصلی از مراقبت های دوران بارداری رسیدن به وضعیت سلامت مطلوب برای خانم حامله و جنین وی است.
دیابت در بارداری را جدی بگیرید!
مرگ و میر پری ناتال مرتبط با حاملگی هایی که در آن ها فرد مبتلا به دیابت است و به نحو مطلوبی بیماری وی تحت کنترل و درمان می باشد، شبیه حاملگی های طبیعی است. کلید رسیدن به نتایج مطلوب بارداری شامل کنترل دقیق قند خون مادر قبل از بارداری و در تمام طول بارداری می باشد. در نتیجه در فرد مبتلا به دیابت تاکید زیاد و خاص بر مشاوره قبل از بارداری وی شده است.
حاملگی که با دیابت عارضه دار می شود، هنوز به عنوان یک حاملگی پرخطر در نظر گرفته می شود. در صورتی که توسط تیم درمانی به خوبی اداره شود، می تواند منجر به نتایج مطلوب بارداری گردد. این تیم شامل متخصصین مامایی، دیابت، چشم، کلیه، نوزادان، تغذیه و پرستاران و کارمندان اجتماعی است. نتایج مطلوب نیازمند همکاری فرد حامله و خانواده وی است. بهتر است که قبل از بارداری فرد و خانواده وی مورد مشاوره قرار گیرند.
علائم دیابت بارداری
مشکلی که وجود دارد این است که علائم دیابت بارداری، شبیه سایر علائم بارداری می باشد و تشخیص آن سخت است. برای جلوگیری از حاملگی پر خطر نیاز است تا به یک متخصص زنان و زایمان خوب در تهران مراجعه نمایید. در صورت مشاهده هر یک از علائم افزایش اشتها، تشنگی زیاد، تکرر ادرار به میزان زیاد، عفونت های مثانه، قند خون بالا، تغییرات غیرعادی وزن و احساس خستگی سریعا به پزشک خود مراجعه نموده و آزمایش سنجش میزان قند خون انجام دهید.
دلایل افزایش احتمال دیابت بارداری
از جمله عواملی که باعث می شوند خطر ابتلای مادر به دیابت بارداری افزایش یابد، می توان به داشتن اضافه وزن قبل و حین بارداری، مشکلات ژنتیکی، وجود قند در ادرار مادر، بالا بودن میزان قند خون مادر در حالت ناشتا، سابقه وجود دیابت در خانواده، سابقه زایمان نوزاد بالای 4 کیلوگرم وزن یا سقط مکرر، دیابت بارداری در بارداری قبلی، زیاد بودن مایع آمنیوتیک اشاره نمود.
دیابت پیش از بارداری
افزایش شیوع دیابت نوع 2، به طور کلی و افزایش آن در بانوان جوان به طور خاص منجر به افزایش آن در بارداری شده است. گزارش شده است که شیوع ان بر اساس سن از 5/14 مورد در هر هزار زن در سال 1991 به رقم سه برابر یعنی 9/47 مورد از هر هزار زن در سال 2033 افزایش یافته است. بسیاری از زنان دارای تشخیص دیابت بارداری احتمالا دیابت نوع 2 داشته اند که پیش از این تشخیص داده نشده بود. در واقع تنها 5 تا 10 درصد زنان مبتلا به دیابت بارداری درست بعد از بارداری به دیابت مبتلا شده اند.
عوارض دیابت بارداری برای مادر و جنین
گرچه مرگ و میر مادر در پی دیابت بارداری به طور شاخصی بهبود یافته است اما فرد حامله مبتلا به دیابت در معرض خطرات و مشکلاتی در طول بارداری خود است:
- کنترل ضعیف گلیسمی در زمان لقاح و هفته های اول بارداری منجر به سقط می گردد. افرادی که کنترل خوبی در مورد گلیسمی خود در زمان لقاح و سه ماهه اول بارداری دارند، تفاوتی از جهت میزان سقط جنین با افرادی که مبتلا به دیابت نیستند، ندارند.
- کنترل ضعیف گلیسمی در مراحل بعدی حاملگی به ویژه در افرادی که مشکلات عروقی ندارند، سبب ماکروزومی جنین می شود. ماکروزومی در ۲۵-۲۰ درصد موارد در بارداری های مرتبط با دیابت اتفاق می افتد.