افتادگی رحم چیست؟ (بررسی علل و علائم آن)

افتادگی رحم، حالتی است که با گذشت زمان حمایت های داخلی رحم ضعیف می شوند. رحم یکی از اندام هایی است که بخشی از سیستم تولید مثل خانم ها را تشکیل می دهد. رحم در لگن قرار دارد و تقریبا شبیه یک گلابی است. در دوران بارداری، رحم نوزاد در حال رشد را نگه می دارد.

افتادگی رحم چیست؟

افتادگی رحم، حالتی است که با گذشت زمان حمایت های داخلی رحم ضعیف می شوند. رحم یکی از اندام هایی است که بخشی از سیستم تولید مثل خانم ها را تشکیل می دهد. رحم در لگن قرار دارد و تقریبا شبیه یک گلابی است. در دوران بارداری، رحم نوزاد در حال رشد را نگه می دارد. در واقع در طول دوره بارداری کشیده می‌شود تا متناسب با نوزاد باشد و پس از زایمان از نظر اندازه کوچک می شود.

افتادگی رحم ممکن است بسته به ضعیف شدن تکیه گاه های رحم متفاوت باشد. در یک افتادگی ناقص، ممکن است رحم به اندازه کافی لیز خورده باشد که بتواند در واژن (کانال زایمان) قرار بگیرد. این اتفاق باعث ایجاد توده یا برآمدگی می شود. در موارد حاد تر، رحم می تواند به اندازه کافی بلغزد که در خارج از واژن احساس شود. به این حالت افتادگی کامل رحم گفته می شود.

اقدامات پیشگیرانه برای افتادگی رحم شامل درمان مشکلات مزمن تنفسی، عدم استعمال دخانیات و حفظ وزن ایده آل است. موارد خفیف را می توان از طریق هورمون درمانی درمان کرد. در موارد شدیدتر ممکن است نیاز به جراحی مانند هیسترکتومی واژن داشته باشد. حدود 14% زنان مبتلا هستند. این بیماری معمولاً پس از یائسگی رخ می دهد.

افتادگی رحم و سایر اندام های لگن

افتادگی رحم اغلب با افتادگی سایر اندام های لگن همراه است. ممکن است موارد زیر را تجربه کنید:

• افتادگی قدامی (سیستوسل): ضعف بافت همبند جدا کننده مثانه و واژن که ممکن است باعث برآمدگی مثانه در واژن شود. افتادگی قدامی مثانه نیز نامیده می شود.
• افتادگی واژن خلفی (رکتوسل): ضعف بافت همبند جدا کننده راست روده و واژن که ممکن است باعث برجستگی راست روده در واژن شود. ممکن است در داشتن حرکات روده مشکل داشته باشید.

افتادگی رحم در نوع حاد بخشی از پوشش واژن را جابجا می کند و باعث بیرون زدگی آن در خارج از بدن شود. زمانی که بافت خارج شده واژن با لباس در تماس است، می تواند منجر به زخم های واژن شود. به ندرت، زخم ها آلوده می شوند.

علل ایجاد افتادگی رحم

شایع ترین علت افتادگی رحم، ضربه در هنگام زایمان، به ویژه زایمان های متعدد یا دشوار است. حدود 50٪ زنانی که بچه دار شده اند در طول زندگی خود دچار نوعی افتادگی اندام لگن می شوند. این بیماری با مسن تر شدن زنان ، به ویژه در کسانی که یائسگی را پشت سر گذاشته اند، بیشتر دیده می شود. این شرایط با جراحی قابل اصلاح است.

رحم به طور عادی توسط یک عضله و رباط ها در جای خود نگه داشته می شود. افتادگی رحم هنگامی اتفاق می افتد که رباط های حمایت کننده از رحم به حدی ضعیف می شوند که رحم نمی تواند در جای خود باقی بماند و از موقعیت طبیعی خود به پایین بلغزد. این رباط ها رباط گرد، رباط های حفره رحم ، رباط عریض و رباط تخمدان است. رباط های حفره رحم مهمترین رباط ها در جلوگیری از افتادگی رحم هستند.

در برخی موارد از افتادگی رحم، زمانی که رحم به اندازه کافی پشتیبانی نشود، در این حالت می تواند از دیواره واژن به اندازه چند سانتی متر گسترش یابد.

علائم افتادگی رحم

اگر یک مورد خفیف از افتادگی رحم داشته باشید، ممکن است علائم واضحی نداشته باشید. با این حال، وقتی رحم از موقعیت خارج می ‌شود، می تواند به اندام های دیگر لگن، مانند مثانه یا روده، فشار وارد کند و علائمی مانند موارد زیر را ایجاد کند:

• احساس سنگینی یا فشار در لگن
• احساس درد در لگن، شکم یا کمر
• احساس درد در هنگام رابطه جنسی (مقاربت)
• خارج شدن بافت رحم از طریق دهانه واژن
• عفونت های مکرر مثانه
• ترشحات غیر عادی یا زیاد از واژن
• یبوست
• مشکلات ادرار، از جمله غیر ارادی شدن ادرار (بی اختیاری)، تکرر ادرار یا تمایل ناگهانی به ادرار کردن (فوریت ادرار)
• کمردرد و خونریزی واژینال

علائم اغلب با گذشت زمان و هنگام ایستادن یا پیاده روی های طولانی مدت بدتر شوند. در این موقعیت ها، نیروی جاذبه فشار بیشتری به عضلات لگن وارد می کند.

روش های پیشگیری از افتادگی رحم

برای کاهش خطر افتادگی رحم، سعی کنید:

• تمرینات کگل را به طور منظم انجام دهید. برای آموزش به جراح زیبایی واژن مراجعه نمایید، این تمرینات می توانند عضلات کف لگن شما را تقویت کنند، خصوصا انجام این تمرینات بعد از بچه دار شدن بسیار مهم است.
• یبوست را درمان و پیشگیری کنید. مایعات زیادی بنوشید و غذاهای سرشار از فیبر مانند میوه ها، سبزیجات، حبوبات و غلات سبوس دار مصرف کنید.
• از بلند کردن وسایل و بسته های سنگین پرهیز کنید و به درستی بلند شوید. هنگام بلند کردن ، از پاها به جای کمر یا پشت استفاده کنید.
• سرفه را کنترل کنید. اگر دچار سرفه های مزمن یا برونشیت شدید حتما درمان کنید و سیگار نکشید.
• از افزایش وزن جلوگیری کنید. برای تعیین وزن ایده آل خود با پزشک متخصص صحبت کنید و در صورت نیاز در مورد استراتژی های کاهش وزن مشاوره های تخصصی بگیرید.

روش های درمان افتادگی رحم

روش های مختلفی برای درمان افتادگی رحم وجود دارد، از جمله آن ها درمان مراقبتی و ورزشی، مکانیکی یا جراحی است.

• درمان مراقبتی و ورزشی: این نوع درمان که علاوه بر درمان بلکه برای پیشگیری نیز خیلی زیاد توصیه می شود، شامل اصلاح رفتار و تمرینات تقویت عضلات مانند ورزش استقامتی کگل است.
• درمان مکانیکی: در این نوع درمان از طریق بالا بردن و حمایت از رحم، افتادگی رحم را اصلاح می کنند و یک روش درمانی مکانیکی به شمار می آید.
• عمل جراحی: گزینه های جراحی بسیار زیاد است و ممکن است شامل برداشتن رحم یا یک روش جراحی رحمی دیگر مانند هیستروپکسی لاپاراسکوپی، ساکرویستروپکسی  یا عمل منچستر باشد. در ادامه این نوع درمان را به طور گسترده تر شرح داده شده است.

جراحی افتادگی رحم

در صورت جراحی برداشتن رحم، این روش می تواند با ساکروکلوپوکسی همراه باشد. در این روش راس واژن توسط یک قطعه ماده مش پزشکی به استخوان خاجی متصل می شود. یک بررسی نشان داد که کولپوپکسی با خطر کمتری از مشکلات واژینال همراه است، اما هنوز مشخص نیست که چه روشی از کولپوپکسی خاجی باید به کار رود.

هیچ نتیجه‌گیری روشنی در رابطه با عمل جراحی رحمی در مقابل افتادگی رحم وجود ندارد. در واقع، شواهد استفاده از مش ترانس واژن (TVM) را در مقایسه با ترمیم بافت ناحیه ای برای افتادگی رحم را پشتیبانی نمی کند. استفاده از مش ترانس واژن با عوارض جانبی از جمله درد، عفونت و سوراخ شدن اندام همراه است. طبق اظهارات اداره غذا و داروی آمریکا، عوارض جدی “نادر نیستند”.